Битва богатыря Алып Қусқуна с Шемельдейкой

из сказания «Алып Қусқун» из репертуара кайчи В. Е. Таннагашева

Сыықтап қарбашчытқан Алтын Сом кӧргени:
Қырық қулаш сынығ
Қара сар ат кел-тӱшти.
Анда абазы кибренип эрбектенча:
— Кӧрзең, моостар мында қарбаш-кел,
Молат мында сындырчатыр-но!
Мен пашқа черлерге
Чер алтын тескире туғлап,
Чер ӱстӱнге амны шыққам,
Чӱтче ле полғанда,
Паламны наспан қалар эдим!
Алып Қусқун ээде айт-келип,
Ат ӱстӱнең сегрибизе-берди.
Ӱстӱк пажынча
Қара черде тур-келди.
Ады читкен
Қара Шимелдейди
Чаға-тӧштен қаб-алып,
Алтын Сом палазын тоғра кел таштады:
— Ам меең қолумға пер, палам!
Қара Шимелдейди тудуб-алды.
Ӧкпезибе ийги азағын
Қара черди тегдирбен
Ээде қап чӧре-берди.
Тоғус кӱнге шығара кел тутча.
Тоғус кӱннниң пажында
Қабанда мӱӱстиг Қара Шимелдей  эрбсктспча:
— Адаңның  ачыйы ползын!
Кӧрзен, меең арығ кӱжӱм
Саға қапчаңым чоғул,
Чайалардоқ чайалған
Сен Алып Қусқун полтырзың!
Қырық қабырғаным тооза

Қыза тутурб-алдым! — теп, эрбектепча.
Анаң артын Алып Қусқун
Қара чердең қап чада парды.
Чер алтынаң арий ле
Ааң азағын шура тарт-қалды.
Анаң артын ниик қап шыға-берди.
Айландыр-келип, тӱжӱрӱбӱза-бергени:
Қудай салған ақ чарық
Қара пежик шени чайқыл-парды:
Қара Шимелдейдиң сыны-сайы сынман,
По четтон тегрини
Қаза кӧрген озуба
Арығ тыны ээде шыққан полтур.

Алып Қускун қара тубан иштинең
Пура шабыл-келип, шықты,
Алтын Сом ӱшкӱр-келип,
Анда тын алынб-одурча.
— Че, палам, Торғу Қаанның
Алтын ӧргеге киреең, — теп,
Оғлун турада тартыб-алды.
Алтын ӧргезара пас-пардылар.
Алтын ӧргеге пас келип,
Алтын кирлеске кирчалар.
Эжик аш-келип, эзен перчалар,
Позаа алтап, менчилерин пергеннсрдс,
Торғу Қаан чӱгӱр-келип,
Қолларынаң қап-келип,
Қолтуқтарынаң чӧлеп-келип,
Алтын стол кексинге одуртупча.
Ашпа-табақ кел толдура салчалар.

Запись, обработка текста и перевод Л. Н. Арбачаковой